Spis treści - Dialektyka a społeczeństwo

Szczegóły

Kategoria: Stanisław Kozyr-Kowalski

Poprawiono: sobota, 21 lipiec 2018 10:56

Opublikowano: sobota, 21 lipiec 2018 10:56

Administrator

Odsłony: 2852

Spis treści

ROZDZIAŁ I. MARKSISTOWSKA TEORIA PROCESU SPOŁECZNEGO. JEJ POWSTANIE I DZIEJE [13]

1. Przedmiot i funkcje teorii procesu społecznego [13]

Przedmiot teorii procesu społecznego 13. Teoria procesu społecznego a nauki szczegółowe 14. Każdy człowiek jest humanistą 15.]

2. Przełomowe znaczenie powstania materializmu historycznego dla
   nauk społecznych [16]

Materializm historyczny i zasadniczo przeciwstawne mu stanowiska 16. Prze­łom „kopernikański" w humanistyce [19]

3. Dzieje materializmu historycznego po śmierci Marksa i Engelsa [21]

Marksizm epoki II Międzynarodówki 21. „Ortodoksi" i rewizjoniści 24. Osiąg­nięcia i słabości teoretyczne marksistów II Międzynarodówki 29. Lenin pra­wym dziedzicem Marksa i twórcą nowego rozdziału w dziejach marksizmu 30. Materializm historyczny po śmierci Lenina 34. Materializm historyczny w Polsce 37.

ROZDZIAŁ II. NACZELNE KATEGORIE I TWIERDZENIA MATERIALIZMU HISTORYCZNEGO. DIALEKTYKA PROCESU SPOŁECZNEGO [39]

1. Kwintesencja materializmu historycznego [39]

Znak rozpoznawczy wszelkiego idealizmu i materializmu metafizycznego 39. Materializm historyczny jako teoria pracy ludzkiej 45. Baza i nadbudowa

a formy pracy służące zdobywaniu środków do życia 48. Uproszczone inter­pretacje materializmu historycznego 54.

2. Podstawowe kategorie teorii sposobu produkcji [56]

praca produkcyjna 56. Przedmiot pracy. Środki pracy. Środki produkcji 58.

Siły wytwórcze 59. Stosunki produkcji: kryteria ich wyróżniania 60.

3. Typowe rodzaje występujących w historii stosunków produkcji [64]

Wspólnota pierwotna 64. „Azjatycki sposóh. produkcji" 66. Niewolnictwo a „antyczny sposób produkcji" 69. l?'eudalizm Y0. Kapitalizm 71. Socjalistyczne stosunki produkcji 73. Teoria sposobu produkcji a struktura ekonomiczna konkretnych społeczeństw 73. Sposób produkcji a struktura ekonomiczna 75. Stosunki wymiany 76.

4. Materialistyczna dialektyka procesu społecznego [76]

Struktura jako kategoria dialektyki 77. Siły wytwórcze a stosunki produkcji 79. Historyczno-strukturalny charakter prawa warunkowania stosunków pro­dukcji przez siły wytwórcze 81. Sprzeczność między siłami wytwórczymi a stosunkami produkcji 84. Formy sprzeczności między silami wytwórczymi a stosunkami produkcji 85. Sprzeczność struktury ekonomicznej jako prawo ruchu społecznego 88. Sprzeczność jako kategoria dialektyki 91. Sprzeczność a konieczność i możliwość 92. Teoria sprzeczności a dialektyczna koncepcja. praw społecznych 93.

HOZDZIAŁ III. MATERIALIZM HISTORYCZNY JAKO POZYTYWNA KRY­TYKA MYŚLI METAFIZYCZNEJ I IDEALISTYCZNEJ W HUMANISTYCE [97]

1. Materializm metafizyczny i jego krytyka [97]

Reilikcja zjawisk ekonomiczno-społecznych 99. Ekonomia polityczna a historia i socjologia 101. Klasyczna angielska ekonomia polityczna — żródlo i Przed­miot krytyki materializmu nistorycznego 102. Filozofia Oświecenia i filozofia Feuerbacha a dialektyka materialistyczna 103. Naturalizm 105. Determinizm geograficzny 110. Determinizm rasowo-antropologiczny 111. Determinizm demo­graficzny 112. Prawa przyrodnicze w społeczeństwie a przyrodniczo-historyczny charakter praw społecznych 114.

2. Idealizm subiektywny i jego krytyka [117]

Nominalizm 118. Społeczeństwo jako sieć obiektywnych stosunków między jednostkami 119. Jednostka a społeczeństwo 120. Obiektywny charakter sto­sunków społecznych 122. Obiektywny charakter praw społeczeństwa 127. Psy­chologiem 128. Kamerdynerska wizja społeczeństwa 130.

3. Idealizm obiektywny i jego krytyka [132]

Hegel — typowy przedstawiciel idealizmu obiektywnego 132. Współczesne for­my idealizmu obiektywnego 136. „Ideologia" 137. „Nauka wulgarna" 138. „Obiektywizm" jako idealistyczna teoria praw. historii 141. Teoria czyn­ników 145.

4. Historyzm materialistyczny — kwintesencja materialistyczno-dialektycznej teorii procesu społecznego [149]

ROZDZIAŁ IV. KLASY I WARSTWY SPOŁECZNE . [157]

1. Miejsce teorii klas w materializmie historycznym [ 157]

Leninowska definicja klasy 158. Zasadnicze cechy społeczeństw klasowych 160. Pojmowanie marksowskiej teorii klas przez Lenina i Kautskiego 162.]

2. Marksowska teoria struktury klasowej społeczeństwa burżuazyjnego [164]

„Wolni robotnicy" i kapitalistyczni właściciele środków produkcji 166. Klasy a proces cyrkulacji towarowo-piemiężnej 167. Usługi a klasy 170. Klasy a „własność wobec sił natury" 173. Klasy właścicieli swoich warunków pracy 175. Odłamy klas i zbiorowości wewnątrzklasowe 176. Klasy „czyste" a klasy heterogeniczne 179. Stosunki, klasowe a stosunki ąuasi-klasowe 180. Klasy a warstwy społeczne 181. Klasy w sensie ekonomiczno-socjologicznym a klasy w sensie historycznym 184.

ROZDZIAŁ V. MIEJSCE POSZCZEGÓLNYCH KLAS W STRUKTURZE EKONOMICZNEJ WSPÓŁCZESNEGO KAPITALIZMU [188]

1. Przesłanki teoretyczno-metodologiczne rozróżniania klas w sensie ekonomiczno-socjologicznym i w sensie historycznym [188]

Teoria klas a badanie rzeczywistości „w sposób przyrodniczy" 188. „Kapitał" a klasyczne prace historyczne Marksa i Engelsa 189. Teoria klas a historyzm materialistyczny 191.

2. Wielka burżuazja [192]

Zrastanie się własności w sferze produkcji, cyrkulacji i usług 193. Kategorie teoretyczne „Kapitału" a klasy we współczesnym kapitalizmie 194.

3. Proletariat, jego skład i liczebność [196]

Kto jest dzisiaj proletariuszem? 197. Dominacja proletariatu przemysłowego 199.

4. Zmierzch klasy chłopskiej [. 200]

Przewidywanie Marksa 200. Drogi db kapitalizmu a losy historyczne klasy chłopów 201.

5. Wywłaszczanie drobnomieszczaństwa i drobnych kapitalistów . . 204 Dlaczego trudno odróżnić drobnomieszczanina od drobnego kapitalisty? 205.
6. Odbicie podziału klasowego w strukturze warstwowej współczes­nego społeczeństwa burżuazyjnego [207]

Typowi przedstawiciele warstw 208. Osobliwości kapitalistycznej nadbudowy 208. Właściciele kapitału a wierzchołki hierarchii nadbudowy kapitalistycznej 210. podział na właścicieli kapitału i właścicieli siły roboczej w sferze nadbu­dowy 212. Teza o polaryzacji społeczeństwa burżuazyjnego na dwa wielkie obozy 212.

ROZDZIAŁ VI. W Al KA KLAS JAKO PRAWO RUCHU HISTORYCZNEGO [215]

1. Uwagi wstępne [215]

Kto odkrył walkę klas jako prawo ruchu historii? 216. Teoria walki klas jako przezwyciężenie fatalizmu i automatyzmu ekonomicznego 217.]

2. Cele walki klas [218]

0 co walczą klasy? 218. Osobliwości frontów walki klasowej 219. Rola klas wyzyskiwanych i wyzyskiwaczy w wielkich przewrotach dziejowych 220.

3. Przesłanki siły i roli poszczególnych klas [222]

Liczebność 222. Miejsce w strukturze ekonomicznej 222. Jedność lub brak jed­ności wewnątrz klasy 223. Trwałe i chwilowe sojusze 224. Przyciąganie jed­nostek z klas antagonistycznych 225. Świadomość klasowa 226. Zespolenie pry­watnego i publicznego interesu klasy 227. „Klasy w sobie" i „klasy dla siebie", czyli klasy niezorganizowane i zorganizowane we wspólnoty politycz­ne 228. Partie komunistyczne jako wyraz przekształcenia się klasy robotni­czej w „klasę dla siebie" 229.

4. Metody walki klas [231]

Rewolucje: ich sens narodowy i ponadnarodowy 231. Wojny narodowowyzwo­leńcze 232. Powstania zbrojne i walka partyzancka 233. Strajki polityczne i ekonomiczne 234. Walka wyborcza i parlamentarna 235. Wojskowe zamachy stanu i dyktatury politycznej 238. Dyplomacja 241. Wojny 242. Wojna a anta­gonizmy między narodowymi odłamami światowej klasy burżuazyjnej 242. Klasowy sens polityki pokojowego współistnienia 243. „Narody-burżuazje" i „narody-proletariaty" 245. Militaryzacja jako próba rozwiązania sprzeczności kapitalizmu 246.

5. Środki walki klas [247]

Armia 248. Policja, prawo i sądy 249. Milicje i organizacje paramilitarne 250. Środki informacji, propagandy i oddziaływania ideologicznego 251. O czym informuje prasa burżuazyjna własną klasę i szerokie rzesze społeczeństwa? 252. Wartość informacji elitarnej prasy burżuazyjnej 254. Finanse 254.

ROZDZIAŁ VII. KLASY I WALKA KLAS A SOCJALISTYCZNY I KOMU­NISTYCZNY SPOSÓB PRODUKCJI j , [258]

1. Czy istnieją klasy w socjalistycznym sposobie produkcji [258]

 Od wywłaszczenia wielkich wyzyskiwaczy do bezklasowej wspólnoty 259.

2. Klasy i warstwy społeczne Polski jako kraju budującego socjalizm [261]

Klasa robotnicza i jej odłamy ekonomiczno-socjologiczne 261. Inżynierowie i technicy a klasa robotnicza 261. Klasa chłopów 266. Drobnomieszczaństwo, drobni kapitaliści 266. Warstwy społeczne 267. Polityczni przedstawiciele klas Polski współczesnej 269. Nadbudowa wyobrażeń i postaw klasy, przedstawi­ciele „literaccy" klas 270.

3. Zasadnicze typy walki klasowej w społeczeństwie socjalistycznym i zmierzającym do socjalizmu [ 274]

Walka klasowa między światową klasą burżuazyjną a zorganizowanym w państwa proletariatem i jego sojusznikami 274. Obiektywne przesłanki chwi­lowych sukcesów burżuazji w walce ze wspólnotami socjalistycznymi 276. Podatność poszczególnych klas i warstw ńa wpływy burżuazji 276. Socjali­styczna własność środków produkcji i wymiany: możliwości jej osłabienia 277. Partia leninowska głównym gwarantem socjalistycznego charakteru włas­ności środków produkcji i wymiany 281. Światowa klasa robotnicza jako podmiot dziejów 282.

4. Humanistyczne i racjonalne media przezwyciężania różnic i przeciwieństw klasowych o charakterze nieantagonistycznym [283]

Klasa robotnicza a chłopi i drobnomieszczanie 284. Teoria klas a problem jedności narodu budującego socjalizm 285.

5. Bezklasowa wspólnota komunistyczna [286]