Spis treści - Dialektyka a społeczeństwo
- Szczegóły
- Kategoria: Stanisław Kozyr-Kowalski
- Poprawiono: sobota, 21 lipiec 2018 10:56
- Opublikowano: sobota, 21 lipiec 2018 10:56
- Administrator
- Odsłony: 3103
Spis treści
ROZDZIAŁ I. MARKSISTOWSKA TEORIA PROCESU SPOŁECZNEGO. JEJ POWSTANIE I DZIEJE [13]
- Przedmiot i funkcje teorii procesu społecznego [13]
Przedmiot teorii procesu społecznego 13. Teoria procesu społecznego a nauki szczegółowe 14. Każdy człowiek jest humanistą 15.]
- Przełomowe znaczenie powstania materializmu historycznego dla
nauk społecznych [16]
Materializm historyczny i zasadniczo przeciwstawne mu stanowiska 16. Przełom „kopernikański" w humanistyce [19]
- Dzieje materializmu historycznego po śmierci Marksa i Engelsa [21]
Marksizm epoki II Międzynarodówki 21. „Ortodoksi" i rewizjoniści 24. Osiągnięcia i słabości teoretyczne marksistów II Międzynarodówki 29. Lenin prawym dziedzicem Marksa i twórcą nowego rozdziału w dziejach marksizmu 30. Materializm historyczny po śmierci Lenina 34. Materializm historyczny w Polsce 37.
ROZDZIAŁ II. NACZELNE KATEGORIE I TWIERDZENIA MATERIALIZMU HISTORYCZNEGO. DIALEKTYKA PROCESU SPOŁECZNEGO [39]
- Kwintesencja materializmu historycznego [39]
Znak rozpoznawczy wszelkiego idealizmu i materializmu metafizycznego 39. Materializm historyczny jako teoria pracy ludzkiej 45. Baza i nadbudowa
a formy pracy służące zdobywaniu środków do życia 48. Uproszczone interpretacje materializmu historycznego 54.
- Podstawowe kategorie teorii sposobu produkcji [56]
praca produkcyjna 56. Przedmiot pracy. Środki pracy. Środki produkcji 58.
Siły wytwórcze 59. Stosunki produkcji: kryteria ich wyróżniania 60.
- Typowe rodzaje występujących w historii stosunków produkcji [64]
Wspólnota pierwotna 64. „Azjatycki sposóh. produkcji" 66. Niewolnictwo a „antyczny sposób produkcji" 69. l?'eudalizm Y0. Kapitalizm 71. Socjalistyczne stosunki produkcji 73. Teoria sposobu produkcji a struktura ekonomiczna konkretnych społeczeństw 73. Sposób produkcji a struktura ekonomiczna 75. Stosunki wymiany 76.
- Materialistyczna dialektyka procesu społecznego [76]
Struktura jako kategoria dialektyki 77. Siły wytwórcze a stosunki produkcji 79. Historyczno-strukturalny charakter prawa warunkowania stosunków produkcji przez siły wytwórcze 81. Sprzeczność między siłami wytwórczymi a stosunkami produkcji 84. Formy sprzeczności między silami wytwórczymi a stosunkami produkcji 85. Sprzeczność struktury ekonomicznej jako prawo ruchu społecznego 88. Sprzeczność jako kategoria dialektyki 91. Sprzeczność a konieczność i możliwość 92. Teoria sprzeczności a dialektyczna koncepcja. praw społecznych 93.
HOZDZIAŁ III. MATERIALIZM HISTORYCZNY JAKO POZYTYWNA KRYTYKA MYŚLI METAFIZYCZNEJ I IDEALISTYCZNEJ W HUMANISTYCE [97]
- Materializm metafizyczny i jego krytyka [97]
Reilikcja zjawisk ekonomiczno-społecznych 99. Ekonomia polityczna a historia i socjologia 101. Klasyczna angielska ekonomia polityczna — żródlo i Przedmiot krytyki materializmu nistorycznego 102. Filozofia Oświecenia i filozofia Feuerbacha a dialektyka materialistyczna 103. Naturalizm 105. Determinizm geograficzny 110. Determinizm rasowo-antropologiczny 111. Determinizm demograficzny 112. Prawa przyrodnicze w społeczeństwie a przyrodniczo-historyczny charakter praw społecznych 114.
- Idealizm subiektywny i jego krytyka [117]
Nominalizm 118. Społeczeństwo jako sieć obiektywnych stosunków między jednostkami 119. Jednostka a społeczeństwo 120. Obiektywny charakter stosunków społecznych 122. Obiektywny charakter praw społeczeństwa 127. Psychologiem 128. Kamerdynerska wizja społeczeństwa 130.
- Idealizm obiektywny i jego krytyka [132]
Hegel — typowy przedstawiciel idealizmu obiektywnego 132. Współczesne formy idealizmu obiektywnego 136. „Ideologia" 137. „Nauka wulgarna" 138. „Obiektywizm" jako idealistyczna teoria praw. historii 141. Teoria czynników 145.
- Historyzm materialistyczny — kwintesencja materialistyczno-dialektycznej teorii procesu społecznego [149]
ROZDZIAŁ IV. KLASY I WARSTWY SPOŁECZNE . [157]
- Miejsce teorii klas w materializmie historycznym [ 157]
Leninowska definicja klasy 158. Zasadnicze cechy społeczeństw klasowych 160. Pojmowanie marksowskiej teorii klas przez Lenina i Kautskiego 162.]
- Marksowska teoria struktury klasowej społeczeństwa burżuazyjnego [164]
„Wolni robotnicy" i kapitalistyczni właściciele środków produkcji 166. Klasy a proces cyrkulacji towarowo-piemiężnej 167. Usługi a klasy 170. Klasy a „własność wobec sił natury" 173. Klasy właścicieli swoich warunków pracy 175. Odłamy klas i zbiorowości wewnątrzklasowe 176. Klasy „czyste" a klasy heterogeniczne 179. Stosunki, klasowe a stosunki ąuasi-klasowe 180. Klasy a warstwy społeczne 181. Klasy w sensie ekonomiczno-socjologicznym a klasy w sensie historycznym 184.
ROZDZIAŁ V. MIEJSCE POSZCZEGÓLNYCH KLAS W STRUKTURZE EKONOMICZNEJ WSPÓŁCZESNEGO KAPITALIZMU [188]
- Przesłanki teoretyczno-metodologiczne rozróżniania klas w sensie ekonomiczno-socjologicznym i w sensie historycznym [188]
Teoria klas a badanie rzeczywistości „w sposób przyrodniczy" 188. „Kapitał" a klasyczne prace historyczne Marksa i Engelsa 189. Teoria klas a historyzm materialistyczny 191.
- Wielka burżuazja [192]
Zrastanie się własności w sferze produkcji, cyrkulacji i usług 193. Kategorie teoretyczne „Kapitału" a klasy we współczesnym kapitalizmie 194.
- Proletariat, jego skład i liczebność [196]
Kto jest dzisiaj proletariuszem? 197. Dominacja proletariatu przemysłowego 199.
- Zmierzch klasy chłopskiej [. 200]
Przewidywanie Marksa 200. Drogi db kapitalizmu a losy historyczne klasy chłopów 201.
- Wywłaszczanie drobnomieszczaństwa i drobnych kapitalistów . . 204 Dlaczego trudno odróżnić drobnomieszczanina od drobnego kapitalisty? 205.
- Odbicie podziału klasowego w strukturze warstwowej współczesnego społeczeństwa burżuazyjnego [207]
Typowi przedstawiciele warstw 208. Osobliwości kapitalistycznej nadbudowy 208. Właściciele kapitału a wierzchołki hierarchii nadbudowy kapitalistycznej 210. podział na właścicieli kapitału i właścicieli siły roboczej w sferze nadbudowy 212. Teza o polaryzacji społeczeństwa burżuazyjnego na dwa wielkie obozy 212.
ROZDZIAŁ VI. W Al KA KLAS JAKO PRAWO RUCHU HISTORYCZNEGO [215]
- Uwagi wstępne [215]
Kto odkrył walkę klas jako prawo ruchu historii? 216. Teoria walki klas jako przezwyciężenie fatalizmu i automatyzmu ekonomicznego 217.]
- Cele walki klas [218]
0 co walczą klasy? 218. Osobliwości frontów walki klasowej 219. Rola klas wyzyskiwanych i wyzyskiwaczy w wielkich przewrotach dziejowych 220.
- Przesłanki siły i roli poszczególnych klas [222]
Liczebność 222. Miejsce w strukturze ekonomicznej 222. Jedność lub brak jedności wewnątrz klasy 223. Trwałe i chwilowe sojusze 224. Przyciąganie jednostek z klas antagonistycznych 225. Świadomość klasowa 226. Zespolenie prywatnego i publicznego interesu klasy 227. „Klasy w sobie" i „klasy dla siebie", czyli klasy niezorganizowane i zorganizowane we wspólnoty polityczne 228. Partie komunistyczne jako wyraz przekształcenia się klasy robotniczej w „klasę dla siebie" 229.
- Metody walki klas [231]
Rewolucje: ich sens narodowy i ponadnarodowy 231. Wojny narodowowyzwoleńcze 232. Powstania zbrojne i walka partyzancka 233. Strajki polityczne i ekonomiczne 234. Walka wyborcza i parlamentarna 235. Wojskowe zamachy stanu i dyktatury politycznej 238. Dyplomacja 241. Wojny 242. Wojna a antagonizmy między narodowymi odłamami światowej klasy burżuazyjnej 242. Klasowy sens polityki pokojowego współistnienia 243. „Narody-burżuazje" i „narody-proletariaty" 245. Militaryzacja jako próba rozwiązania sprzeczności kapitalizmu 246.
- Środki walki klas [247]
Armia 248. Policja, prawo i sądy 249. Milicje i organizacje paramilitarne 250. Środki informacji, propagandy i oddziaływania ideologicznego 251. O czym informuje prasa burżuazyjna własną klasę i szerokie rzesze społeczeństwa? 252. Wartość informacji elitarnej prasy burżuazyjnej 254. Finanse 254.
ROZDZIAŁ VII. KLASY I WALKA KLAS A SOCJALISTYCZNY I KOMUNISTYCZNY SPOSÓB PRODUKCJI j , [258]
- Czy istnieją klasy w socjalistycznym sposobie produkcji [258]
Od wywłaszczenia wielkich wyzyskiwaczy do bezklasowej wspólnoty 259.
- Klasy i warstwy społeczne Polski jako kraju budującego socjalizm [261]
Klasa robotnicza i jej odłamy ekonomiczno-socjologiczne 261. Inżynierowie i technicy a klasa robotnicza 261. Klasa chłopów 266. Drobnomieszczaństwo, drobni kapitaliści 266. Warstwy społeczne 267. Polityczni przedstawiciele klas Polski współczesnej 269. Nadbudowa wyobrażeń i postaw klasy, przedstawiciele „literaccy" klas 270.
- Zasadnicze typy walki klasowej w społeczeństwie socjalistycznym i zmierzającym do socjalizmu [ 274]
Walka klasowa między światową klasą burżuazyjną a zorganizowanym w państwa proletariatem i jego sojusznikami 274. Obiektywne przesłanki chwilowych sukcesów burżuazji w walce ze wspólnotami socjalistycznymi 276. Podatność poszczególnych klas i warstw ńa wpływy burżuazji 276. Socjalistyczna własność środków produkcji i wymiany: możliwości jej osłabienia 277. Partia leninowska głównym gwarantem socjalistycznego charakteru własności środków produkcji i wymiany 281. Światowa klasa robotnicza jako podmiot dziejów 282.
- Humanistyczne i racjonalne media przezwyciężania różnic i przeciwieństw klasowych o charakterze nieantagonistycznym [283]
Klasa robotnicza a chłopi i drobnomieszczanie 284. Teoria klas a problem jedności narodu budującego socjalizm 285.
- Bezklasowa wspólnota komunistyczna [286]