Spis treści - Struktura gospodarcza i formacja społeczeństwa
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Poprawiono: czwartek, 19 lipiec 2018 23:05
- Opublikowano: czwartek, 19 lipiec 2018 22:03
- Administrator
- Odsłony: 1763
Wstęp. TEORIA IDENTYFIKACJI GOSPODARKI I STRUKTUR POZAEKONOMICZNYCH JAKO PODSTAWA NAUKOWYCH BADAN NAD BUDOWĄ, FUNKCJONOWANIEM I ZMIANĄ
SPOŁECZEŃSTWA [7]
Poważna, niemarksistowska próba teorii stosunków wzajemnych między „gospodarką i społeczeństwem" (9) Formalno-logiczne a przedmiotowo-teoretyczne pojmowanie precyzji i jasności (16) .— Naukowa teoria społeczeństwa a zasadzki myśli zdroworozsądkowej (18) Teoretyczny dogmatyzm jako wpływowa tendencja współczesnych nauk o społeczeństwie (19) — Teoria budowy społeczeństwa a teoria jego funkcjonowania i zmiany (25) — Nowoczesna dialektyka naukowa a dialektyka tradycyjno-idealistyczna (26) — Archaizm teoretyczny jako tendencja we współczesnej humanistyce (28) — Materializm historyczny jako środek badania mikrostruktur i mikroprocesów społecznych (31) Przedmiotowo-teoretyczny sens sporów o dobór i treść pojęć wyjściowych (34) — Naukowa teoria społeczeństwa a wartościowanie, klasowość i „ideologia" (38) i— Marksizm „ortodoksyjny" a teoretyczny dogmatyzm i marksizm „heterodoksyjny" (41).
Rozdział 1. O TAK ZWANEJ NIESTOSOWALNOSCI MATERIALIZMU HISTORYCZNEGO W BADANIU SPOŁECZEŃSTW WSPÓŁCZESNYCH [47]
Czy Einstein uczynił Marksa przestarzałym? (48) — Idea postępu a rzeczywisty stan współczesnej humanistyki niemarksistowskiej (50) — Gdzie jest Einstein humanistyki niemarksistowskiej? (57) — Archaizm zarzutów o archaiczności materializmu historycznego (69) — Globalna struktura teoretyczna materializmu historycznego a świat współczesny (73) — Rzekome i rzeczywiste pomyłki Marksa w przewidywaniu przyszłości a wartość naukowa materializmu historycznego (82) — O dogmatyzmie antymarksistowskim (96) — Jak brzmi naczelna teza materializmu historycznego? (101) — Nowoczesne społeczeństwa a „praktyczna prawdziwość" kategorii „formacja społeczeństwa" (104) — Sposoby określania formacji społeczeństwa przez bazę ekonomiczną (107) — Funkcje teorii struktury ekonomicznej w badaniu społeczeństwa jako całości (110) — Archaiczne koncepcje gospodarki a problem stosowalności materializmu historycznego w badaniu społeczeństw nowoczesnych (112).
Rozdział II. TEORIA ŚRODKÓW PRODUKCJI MATERIALNEJ A WSPÓŁCZESNE FORMACJE SPOŁECZEŃSTWA [118]
Archaiczno-robinsonowskie koncepcje środków produkcji materialnej (118) — Praca materialna a praca fizyczna (122) — Przedmioty i bezpośrednie oraz pośrednie środki pracy materialnej (136) — Duchowe środki pracy materialnej (140) — Środki produkcji materialnej jako sieć społeczno-przyrodniczych warun-kowań przyczynowych (143) — Rodzaje warunkowania społeczno-przyczynowego między przedmiotami a środkami pracy materialnej (144) — Funkcje teorii środków produkcji materialnej w badaniu formacji społeczeństwa (149) — Gospodarka a nadbudowa prawnopolityczna w społeczeństwach współczesnych (151) — „Nadbudowa prawno-polityczna" a przednaukowo--ideologiczne koncepcje państwa. Publiczna przemoc materialna a przemoc fizyczna (155) — Dwa sposoby rozumienia procesu „obumierania państwa" (167) — Teoria środków produkcji materialnej a redukcjonizm scjentystyczny, etatystyczny i ekonomistyczny (173) — Sposoby warunkowania nadbudów przez strukturę środków produkcji materialnej (176) — Przyrodoznawstwo a przyrodnicze warunkowanie funkcjonowania organizmu ludzkiego przez środki produkcji materialnej (181) — Warunkowanie teliczno-przyrodnicze (188) — Myślowa reprodukcja środków produkcji materialnej (190) — Sposoby wpływania nadbudowy na gospodarkę (193) — Uwagi końcowe (197).
Rozdział III. EKONOMICZNO-SOCJOLOGICZNA TEORIA WŁASNOŚCI [201]
Zasadnicze różnice między prawną a ekonomiczno-socjologiczną teorią wartości (201) — Sens marksowskiej krytyki prawnej definicji własności (206) — Teoria środków produkcji a prawne pojęcie rzeczy-przedmiotu własności (208) — Teoria sił wytwórczych a prawne pojęcie osoby-podmiotu własności (212) — Nie-redukowalność stosunków własności do sił wytwórczych (218) — Stosunek człowieka do organów własnego ciała jako model własności a prawna koncepcja własności (227) — Własność a posiadanie (233) — Ekonomiczny sens pojęcia „dowolnego rozporządzania rzeczą" (236) — Własność jako zespół stosunków produkcji i wymiany. Osobliwe obiekty ekonomicznej własności (239) — Pozornie ekonomiczno-socjologiczne teorie własności i posiadania (252) — O formalnym i realnym uspołecznieniu (272).
Rozdział IV. BAZA — NADBUDOWA I FORMACJA SPOŁECZEŃSTWA [277]
Formacja społeczeństwa a ekonomiczna formacja społeczeństwa (277) — Gospodarka a nieekonomiczne składniki formacji społeczeństwa w niektórych teoriach bazy i nadbudowy (287) — Baza — nadbudowa a praca produkcyjna — praca nieprodukcyjna (297) — Baza — nadbudowa a działania produkcyjne i nieprodukcyjne (304) — Baza — nadbudowa a rodzina i stosunki pokrewieństwa (306) — Baza — nadbudowa a reprodukcja biologiczna gatunku ludzkiego (310) — Baza — nadbudowa a naród (323) — Baza — nadbudowa a formalistyczno-prawnicze koncepcje państwa (327) — Baza — nadbudowa a świadomość społeczna i świadomość gatunkowo-przyrodnicza (338) — Duchowe środki pracy produkcyjnej a świadomość społeczna (346) — Baza — nadbudowa a walka klas i świadomość klasowa (351) — Materializm historyczny a ekonomizm (368) — Oskara Langego dwie koncepcje świadomości społecznej i nadbudowy (371).
Rozdział V. SIŁA ROBOCZA JAKO OBIEKT WŁASNOŚCI [378]
Ekonomiczni właściciele cudzej siły roboczej (379) — Typowi nieposiadacze swojej siły roboczej w społeczeństwach współczesnych (385) — Pojęcia rodzaju i składników siły roboczej. Kwalifikacje i wykształcenie jako obiekty własności (391).
Rozdział VI. MARKSOWSKA TEORIA KLAS I WARSTW SPOŁECZNYCH W ŚWIETLE „KAPITAŁU" — PRÓBA REKONSTRUKCJI [399]
Teoria klas a ekonomia polityczna Marksa (399) — Najogólniejszy model struktury klasowej (403) — „Wolni robotnicy" — swoista dla kapitalizmu kategoria bezpośrednich producentów (406) — Klasy wyróżnione ze względu na swoiste dla kapitalizmu formy własności środków produkcji (408) — Klasy a formy własności środków kapitalistycznej cyrkulacji towarowo-pieniężnej (414) — Klasy a formy własności środków usług (417) — Klasy wyróżnione ze względu na „stosunek własności wobec sił natury" (422) — Klasy bezpośrednich producentów-właścicieli warunków swojej produkcji (426) — Klasa w sensie ekonomicznym a klasa w sensie socjologiczno-historycznym (430) — Klasy a warstwy społeczne (438) — Znaczenie socjologiczne kategorii: praca produkcyjna i praca nieprodukcyjna (442) — Uzupełnienia i samokrytyka (456).
Rozdział VII. MATERIALIZM MARKSOWSKIEJ TEORII KLAS SPOŁECZNYCH [473]
Kiedy klasy są pustym słowem? (475) — Robotnicy najemni i kapitaliści — dwie wielkie klasy społeczeństwa kapitalistycznego (476)
A) bezpośredni producenci i właściciele środków produkcji (477) — B) właściciele środków cyrkulacji a robotnicy najemni (478) — C) usługi a kapitaliści i robotnicy (480) — D) drobni kapitaliści, właściciele ziemscy (481) — E) clilopi i drobnomieszczanie (482).
Rozdział VIII. O EKONOMICZNEJ IDENTYFIKACJI KLAS SPOŁECZNYCH [485]
Rozdział IX. KLASY SPOŁECZEŃSTWA A EKONOMICZNO-SOCJOLOGICZNE POJMOWANIE WŁASNOŚCI [506]
Klasy a sposoby produkcji materialnej (506) — Kapitaliści przemysłowi, kapitaliści handlowi, kapitaliści bankowo-finansowi jako trzy odrębne klasy burżuazyjne (515) — Robotnicy przemysłowi, bezpośredni pracownicy handlowi, bezpośredni pracownicy bankowo-finansowi jako trzy odrębne klasy pracowników najemnych (519) — Osobliwości ekonomiczne własnościowego położenia członków poszczególnych klas kapitalistycznych (527) — Sprzeczności i walka klasowa między właścicielami kapitału (532) — Wskaźniki ekonomicznie własnościowych różnic między klasą robotników przemysłowych a klasami bezpośrednich pracowników handlowych i bezpośrednich pracowników bankowo-finansowych (536)
Wskaźnik 1 — poziom naukowego wyszkolenia posiadanej siły roboczej (537) — Wskaźnik 2 — edukacja posiadanej siły roboczej (540) — Wskaźnik :i — rola posiadanej siły roboczej w stosunkach darowego uzyskiwania określonych dóbr materialnych i duchowych przez właścicieli obiektywnych warunków pracy (541) — Wskaźnik 4 — placowy wyraz wartości posiadanej siły roboczej (543) — Wskaźnik 5 — posiadanie siły roboczej jako względnie niezależna od rzeczywistej pracy podstawa zarobkowa (547) — Wskaźnik (i — stosunek roli posiadanej siły roboczej do roli środków pracy w procesach pracy. Realna a formalna praca najemna (550) — Materialistyczno-historyczna teoria dominacji środków pracy nad siłą roboczą a ideologiczno--przednaukowe teorie alienacji człowieka i robotnika (559) — Wskaźnik 7 — stosunek posiadanej siły roboczej do przyrody czynnej w procesach pracy (571) — Wskaźnik 8 — uspołecznienie posiadania siły roboczej (572).
Klasa kapitalistów rolnych i klasa robotników rolnych. Osobliwości ekonomicznie własnościowego położenia członków tych klas (577) — Klasy właścicieli ziemskich i klasy chłopskie (584) — Klasy drobnomieszczańskie. O tzw. nowej klasie średniej i „neodrobnomieszczaństwie" (589) — Klasy dyrygentów pracy produkcyjnej (594) — Reprezentanci właścicieli a ekonomiczni posiadacze i właściciele obiektywnych warunków pracy (602) — Klasy bezpośrednich dyrygentów pracy produkcyjnej (610) — Położenie ekonomicznie własnościowe inżynierów. „Wyższa klasa robotnicza". Klasa bezpośrednich producentów duchowych środków produkcji materialnej (612) — Burżuazja rentierska i menedżerska. Klasy służby domowej. Lumpenklasy. Warstwy społeczeństwa (614) — „Klasy łączne" jako kategoria formalno-teoretyczna i przedmiotowo-teoretyczna (616) — Ekonomicznie własnościowa teoria klas a pozaekonomiczne wymiary egzystencji społecznej ludzi (625) — Materialistycznohistoryczna teoria klas a społeczeństwa socjalistyczne (627).
Rozdział X. KULTURA A KLASY [632]
Niepewność statusu teoretycznego pojęcia „klasa" w humanistyce niemarksistowskiej (633) - Niepewność statusu teoretycznego pojęcia „klasa" w myśli marksistowskiej (635) — Współczesne koncepcje kultury a materializm historyczny (641) — Nieporozumieniu wokół pojęcia kultury danej klasy (646) — Sztuka, nauka, wychowanie a quasi-sztuka, quasi-nauka i quasi-wychowanie (649) — Model kultury klas pracujących produkcyjnie (656).
Rozdział XI. SPOSÓB ŻYCIA JAKO KATEGORIA MATERIALIZMU HISTORYCZNEGO [661]
Jak wzbogacać język materializmu historycznego (662) — Sześć koncepcji sposobu życia (663) — Sposób życia a formacja społeczeństwa (665) — Sposób życia a sposób pracy (667) — Sposób życia a interpersonalne i ponadpersonalne stosunki społeczne (668) — Sposób życia a ideały (670) — O materialistycznohistorycznym pojmowaniu wartości (673) — Sposób życia jako ethos (679) — Zasadnicze wartości socjalistycznego sposobu życia (683).
SKOROWIDZ NAZWISK [668]