Weberowska teoria pobudek działania gospodarczego

Szczegóły

Kategoria: Wykłady

Poprawiono: wtorek, 22 luty 2022 14:52

Opublikowano: wtorek, 22 luty 2022 14:52

Administrator

Odsłony: 10127

Weberowska teoria pobudek skłaniających do działalności gospodarczej w gospodarce towarowo-pieniężnej albo jak nazywa ją Weber, w gospodarce handlowej i gospodarce planowej.

Gospodarka handlowa to jest gospodarka, w której panuje racjonalizm formalny, gdzie potrzeby są zaspakajane jedynie za pośrednictwem wymiany towarowo-pieniężnej. Gospodarka planowa, to gospodarka zorientowana materialnie na zaspokojenie potrzeb , gdzie nie spotykamy zjawiska wyzysku ani rentowności, gdyż nie występuje w niej pieniądz i wymiana pieniężna. Formalnie gospodarka planowa funkcjonuje - zdaniem Webera - poprzez orientację działań gospodarczych na polecenia wydawane przez sztab administracyjny. Pojęcie gospodarki planowej Webera nie daje się zastosować do żadnego z istniejących obecnie społeczeństw. Albowiem we wszystkich tych społeczeństwach występuje wymiana towarowo-pieniężna. Warunki Weberowskiego modelu gospodarki planowej spełniałaby dopiero gospodarka komunistyczna. W momencie, gdy Weber stawiał teoretycznie problem relacji między gospodarka handlową a planową, problem ten stanął wkrótce jako problem praktyczny w rewolucji Rosyjskiej .W najtrudniejszym okresie rewolucji panował typ gospodarki, który przeszedł do historii pod nazwą komunizmu wojennego (taki typ gospodarki w którym wymiana towarowo-pieniężna była poważnie ograniczona i z całą pewnością nie odgrywała zasadniczej roli w przedsięwzięciach gospodarczych). W tym czasie przywódcy partii bolszewickiej myśleli na serio o próbie zastosowania takiej gospodarki, w której by został całkowicie wyeliminowany pieniądz .Jednakże w związku z tym, że nie ziściły się nadzieje na wybuch rewolucji socjalistycznej w całej Europie ,W związku z chwiejnością chłopstwa proklamowano nową politykę ekonomiczną, Lenin każe się uczyć handlowania. Weber rozpoczyna swoją analizę od próby określenia xx pobudek działania gospodarczego w gospodarce handlowej. Założenia teoretyczne:

1) Nie mówi się o pobudkach w ogóle skłaniających człowieka do działalności gospodarczej, lecz lokalizuje się tę teorię w określonym kontekście historycznym. Cechą Weberowskiej teorii pobudek działania gospodarczego jest wiadomość, że w każdym typie gospodarki, w każdym typie historycznie ukształtowanej struktury gospodarczej pobudki skłaniające ludzi do działalności gospodarczej będą różne

2) Nie można - zdaniem Webera - rozprawiać o pobudce działania ludzi w ogóle, należy uchwycić osobliwość klasowego warunkowania pobudek. Analiza przynależności klasowej poszczególnych osób jest punktem wyjścia dla stworzenia teorii pobudek skłaniających ludzi do działania gospodarczego.

W gospodarce kapitalistycznej trzeba więc osobno wyróżnić pobudki dla trzech kategorii osób uczestniczących w działaniach gospodarczych. Za tym kryją się 3 różne kategorie przedstawicieli klas w Weberowskim rozumienia pojęcia klasy. Czym się kierują w kapitalizmie ludzie, którzy nie posiadają żadnej własności, dla których jedyną postacią własności jest ich siła robocza. Zasadniczą, pobudka podejmowania działalności gospodarczej przez tych, którzy są pozbawieni posiadania jest przymus stworzony przez całokształt struktury ekonomicznej przymus uzyskania podstawowych środków utrzymania dla siebie i dla członków swojej rodziny.

Drugim motywem jest występująca wśród nieposiadających postawa wobec pracy zarobkowej jako formy życia, jak wyraża się Weber. Psychiczną pobudką skłaniającą ludzi nie posiadających pracy jest głęboko zakorzenione przekonanie, ukształtowane historycznie, iż samo dążenie do zarobku jest treścią życia ludzkiego, czymś po co człowiek żyje. To przekonanie, zdaniem Webera, występuje mniej lub bardziej wyraziście w psychice ludzi pozbawionych własności w społeczeństwie kapitalistycznym lub w gospodarce handlowej.